Psychoterapia uzależnienia, czyli jak się leczyć

Wszelkie uzależniania zaburzają funkcjonowanie człowieka w wielu obszarach życia. Zmieniają również osobowość, bo ulegają rozwinięciu psychologiczne mechanizmy uzależnienia.

W przypadku alkoholizmu nie są do końca poznane mechanizmy nałogu, bo uzależnia się psychika, a nie ciało. Dzięki tej substancji człowiek chce osiągnąć ulgę, rozluźnienie czy poczucie zapomnienia. Wieloletnie spożywanie alkoholu powoduje nagromadzenie się problemów życiowych, a osoby uzależnione tracą możliwość radzenia sobie z własnymi kłopotami. Psychoterapia ma na celu naprawienie zmian, które zaszły w psychice osoby uzależnionej oraz stwarza okazję do nauki umiejętności potrzebnych do rozwiązywania życiowych problemów.

Osoba uzależniona nie jest w stanie siłą woli kontrolować picia, grania, zażywania leków czy narkotyków i nie wie, jak radzić sobie z „głodem”. Co więcej, nie potrafi utrzymać długotrwałej abstynencji i realnie ocenić siebie oraz swojej sytuacji. Ma też kłopot z radzeniem sobie z przykrymi emocjami inaczej niż poprzez nałóg, a także problemy z podejmowaniem decyzji (w tym decyzji o podjęciu leczenia). Ponadto ma wiele kłopotów osobistych, których nie jest w stanie rozwiązać oraz brak umiejętności społecznych potrzebnych do trzeźwego życia.

Psychoterapia uzależnienia składa się z kilku etapów:

1. Praca nad uznaniem własnej bezsilności wobec nałogu i akceptacji uzależnienia.
2. Nauka radzenia sobie z zachowaniami nałogowymi.
3. Uczenie się sposobów radzenia sobie w trudnych sytuacjach.
4. Zapobieganie nawrotom choroby.
5. Rozbrajanie mechanizmu iluzji i zaprzeczania.
6. Rozbrajanie mechanizmu nałogowego regulowania uczuć.
7. Rozbrajanie mechanizmu rozproszonego „ja”.
8. Uczenie się umiejętności społecznych.
9. Psychoterapia problemów osobistych.

Psychoterapia wymaga dużego zaangażowania i intensywnej pracy ze strony pacjentów. Aby była skuteczna, konieczne jest utrzymywanie abstynencji (to zarówno cel, jak i warunek terapii), a także uznanie kuracji za najważniejszą aktualnie sprawę życiową. Nieodzowne jest również uczestniczenie we wszystkich zajęciach i wykonywanie zadań, bo terapia nie działa na odległość. Wzięcie odpowiedzialności za własne leczenie oraz ustawiczna praca nad sobą także jest bardzo potrzebna. Włożenie osobistej pracy w zrozumienie siebie, uczenie się i wprowadzenie zmian w swoim funkcjonowaniu to klucz do sukcesu, bo nikt nie jest w stanie zrobić tego za osobę uzależnioną. Pracy nad sobą nie można przerwać i odłożyć na później, bo psychologiczne mechanizmy uzależnienia znów mogą przejąć kontrolę. Ważne jest też wprowadzanie w życie tego, czego nauczyło się w trakcie terapii. By efekty leczenia były trwałe, trzeba wprowadzać konkretne zmiany w swoim stylu życia – nie można trzeźwieć, żyjąc w pijany sposób.

Oprócz pomocy, którą można uzyskać w ośrodku leczenia uzależnień, warto także skorzystać ze wsparcia środowisk abstynenckich, biorąc udział w mitingach (AA, AH, AN).